Κατάλληλα παιχνίδια για κάθε ηλικία

Αφιερωμα στο παιχνίδι

Μέρος 2ο

Κατάλληλα παιχνίδια για την κάθε ηλικία του παιδιού σας.

 

Η Ψυχαναλυτική θεωρία με κυριότερο εκπρόσωπο τον S. Freud, πρεσβεύει ότι το παιδί απεγκλωβίζεται, μέσω του παιχνιδιού από τις απογοητεύσεις και στερήσεις και ξεπερνά τις δύσκολες καταστάσεις και τραυματικές του εμπειρίες.

  1.  Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο Erikson (1977) που μέσω της ολιστικής θεώρησής του για το παιχνίδι, υποστηρίζει ότι, πέρα από τη συμβολή του για την κάθαρση από τις τραυματικές εμπειρίες, το παιχνίδι εκπληρώνει και τις επιθυμίες των παιδιών, προσφέροντάς τους μία αίσθηση ελπίδας για το μέλλον του ανθρώπινου είδους και για την ανάπτυξη της προσωπικής τους ταυτότητας (όπ. αναφ. στο Cattanach, 2003: 32
  2.  Η σημασία του παιχνιδιού για τη σωματική, πνευματική και ψυχική καλλιέργεια των νέων κυρίως ανθρώπων είχε επισημανθεί και μελετηθεί ιδιαίτερα στην Αρχαία Ελλάδα. Ο ίδιος ο Πλάτωνας, ωσάν να ήταν σύγχρονος παιδαγωγός, τονίζει την εκπαιδευτική διάσταση του παιχνιδιού και προτρέπει τους γονείς να αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν αφού έτσι προετοιμάζονται καλύτερα οι αυριανοί πολίτες (Γκουγκουλή & Καρακατσάνη, 2008: 14). Η αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά και τα αρχαία ελληνικά σχήματα λόγου, το θέατρο, η φιλοσοφία, η ποίηση, ακόμα και η ιατρική αναφέρονται συχνά στην έννοια του παιχνιδιού. Αξιοσημείωτη είναι η περίφημη αλληγορική ρήση του Ηράκλειτου «Αιών παις έστι παίζων, πεσσεύων, παιδός η βασιληίη», που σημαίνει ότι ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει με πεσσούς

Το παιχνίδι αρχίζει αυθόρμητα από τη βρεφική ηλικία και υπάρχει ομοφωνία ότι η ανάπτυξη του εξαρτάται πολύ από την ενθάρρυνση και την παρουσία των ενηλίκων. Το μικρό παιδί μεγαλώνοντας χρησιμοποιεί τη φαντασία του και μπορεί να παίξει με οτιδήποτε – μεγάλη όμως σημασία έχει και το τι εμείς μπορούμε να προσφέρουμε στο παιδί τόσο από άποψη υλικού και παιχνιδιών , όσο και από ανθρώπινη παρουσία.

 

0-1  έτους

Το μωρό μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής του αναπτύσσει τις αισθήσεις του και αρχίζει να αντιλαμβάνεται και να εξερευνά το περιβάλλον γύρω του μέσω της όρασης, της ακοής, της γεύσης, της αφής και της κίνησης. Γύρω τους 6 μήνες αποκτά και κινητική σκοπιμότητα και ελέγχει καλά τον κορμό ώστε να μπουσουλήσει στο χώρο. Σύμφωνα με τονPiaget, ευρισκόμενο στο «αισθητικοκινητικό στάδιο»,

{προχωράει από την ανακλαστική δραστηριότητα και την έλλειψη διαφοροποίησης, αρχικά στο συντονισμό χεριού-στόματος και στην ηλικία των 4 μηνών στον συντονισμό χεριού-ματιού και την επανάληψη ασυνήθιστων γεγονότων, για να φτάσει από τους μήνες στη μονιμότητα του αντικειμένου.} Σε αυτή την ηλικία λοιπόν η αναπτυξιακή διαδικασία προχωρεί από την «αντανακλαστική δραστηριότητα» στην «αναπαράσταση» και τις «αισθητικοκινητικές λύσεις» στα προβλήματα.Ενεργοποιούνται οι πρώτες αρέσκειες και απαρέσκειες στο παιδί και το συναίσθημα επενδύεται στον εαυτό του.

Κατά Erickson, το βρέφος προχωράει στην «θεμελιώδη εμπιστοσύνη» (μαθαίνει να εμπιστεύεται άλλους για να φροντίζουν τις βασικές ανάγκες του.Αν αυτοί που τα φροντίζουν αρνούνται ή είναι ασυνεπείς στη φροντίδα τους, το βρέφος μπορεί να δει τον κόσμο ως ένα επικίνδυνο μέρος γεμάτο αναξιόπιστους ανθρώπους. Η μητέρα ή η πρώτη τροφός είναι ο κοινωνικός παράγοντας κλειδί).Κατά το παιχνίδι λοιπόν, εμφανίζεται πολύ ισχυρή σχέση όταν το βρέφος παίζει κύρια με τους γονείς.

Το παιχνίδι σε αυτή την ηλικία δίνει εμπειρίες διασκέδασης και αναδημιουργίας μέσω των οποίων το παιδί αναπτύσσει την εικόνα σώματος και το σχήμα σώματος. Καλλιεργούνται δεξιότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης και κίνησης, και τα δεδομένα των αισθητηριακών χαρακτηριστικών των αντικειμένων και των πρώτων δραστηριοτήτων ανθρώπων και αντικειμένων. Για την ηλικία αυτή, επιλέξτε ελαφρά παιχνίδια με ζωντανά χρώματα που έλκουν το βλέμμα, την ακοή και την αφή του παιδιού.

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Βιβλία από ύφασμα, πλαστικό ή χαρτόνι, με μεγάλες εικόνες και σχέδια σε έντονες αντιθέσεις

-Δοχεία και κύπελλα

-Άθραυστοι καθρέφτες στερεωμένοι

-Μεγάλα ξύλινα ή πλαστικά κομμάτια

-Κουδουνίστρες

-Μαλακά ζωάκια, κούκλες ή μπάλες, που να πλένονται

-Φωτεινά, κινούμενα αντικείμενα στην κούνια, τα οποία όμως δε φτάνει το μωρό

-Κρεμαστά κρεβατιού με φως, περιστροφή και μελωδίεςτα οποία δεν φτάνει όμως το μωρό

-Μαλακά ζωάκια και μεγάλες κούκλες

-Μαλακές μπάλες και υφασμάτινοι μεγάλοι κύβοι

-Μουσικά κουτιά και μουσικά παιχνίδια

-Παιχνίδια που επιπλέουν στο μπάνιο

-Παιχνίδια μαλακά, υφασμάτινα με έντονα χρώματα και σχήματα που εκπέμπουν ήχους

-Παιχνίδια που μπορεί να στοιβάξει, σε διαφορετικά σχήματα, χρώματα και μεγέθη

-Παιχνίδια που όταν το μωρό τα πιέζει βγάζουν ήχο

-Παιχνίδια με το σώμα του παιδιού

-Καθημερινά αντικείμενα διαφορετικών υφών

-Αντικείμενα καθημερινής χρήσης

1-2 ετών

Το μωρό μέσα στον δεύτερο χρόνο της ζωής τουβρίσκεται συνεχώς σε δράση, γίνεται πιο απαιτητικό και κινητικό, ενώ στους 18 μήνες χαρακτηρίζεται από μια διαρκή κίνηση. Το μωρό πια έχει καταφέρει να μετακινείται στο χώρο περπατώντας και έχει γίνει μία «κοινωνική πεταλούδα».Σύμφωνα με τονPiaget, ευρισκόμενο ακόμα στο «αισθητικοκινητικό στάδιο», προχωρά στο πρώτο 6μηνο του δεύτερου χρόνου στον «πειραματισμό» (ακολουθεί διαδοχικές μετατοπίσεις) και στο δεύτερο 6μηνο στην «εσωτερική αναπαράσταση» (εμφανίζονται νέα μέσα από τους νοητικούς συνδυασμούς).

Κατά Erickson, προχωράει στην πρώτη «αυτονομία» κύρια της σίτισης και της μετακίνησης.Η αποτυχία να επιτευχθεί αυτή η ανεξαρτησία μπορεί να ωθήσει το παιδί να αμφιβάλλει για τις δυνατότητές του και να αισθανθεί ντροπή. Οι γονείς είναι οι κοινωνικοί παράγοντες κλειδί.Κατά το παιχνίδι εξακολουθεί να υπάρχει πολύ ισχυρή σχέση όταν το μωρό παίζει κύρια με τους γονείς του.

Το παιχνίδι και σε αυτή την ηλικία εξακολουθεί να δίνει εμπειρίες διασκέδασης και αναδημιουργίας μέσω των οποίων το παιδί αναπτύσσει ακόμα περισσότερο την εικόνα σώματος και το σχήμα σώματος

Τα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα θα πρέπει να είναι ασφαλή και ικανά να αντέξουν την περιέργεια του μωρού χωρίς να διαλυθούν.

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Απλά παζλ με μεγάλα κομμάτια

-Βιβλία από ύφασμα, πλαστικό ή χαρτόνι, με μεγάλες εικόνες και σχέδια σε έντονες αντιθέσεις

-Μεγάλο κουτί διαφόρων παιχνιδιών

-Κομμάτια (πχ κυπελλάκια) που μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο

-Κουτιά με αντικείμενα που γεμίζει και αδειάζει

-Παιχνίδια που τα παιδιά σπρώχνουν και τραβούν (όχι με μακριά κορδόνια) με ρόδες

-Κούκλες όλων των μεγεθών γερής κατασκευής

-Κύβοι που τους τοποθετεί στο κατάλληλο άνοιγμα κουτιού (formbox)

-Μεγάλα μολύβια και χαρτιά για να μουτζουρώνει

-Μουσικά παιχνίδια και μουσικές πλατφόρμες

-Παιχνίδια με κουμπάκια ή πλήκτρα (αίτιο-αποτέλεσμα)

-Παιδικά αυτοκίνητα και φορτηγά

-Παιχνίδια για να σκάβει (ξύλινο ή πλαστικό κουβαδάκι, φτυάρι, τσουγκράνα)

-Παιχνίδια που εφαρμόζουν και μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο

-Παιχνίδια που σχηματίζουν στοίβες

-Παιχνίδια – τηλέφωνα (χωρίς καλώδια)

-Πάνινα ζωάκια

-Παιχνίδια με το σώμα του παιδιού

-Καθημερινά αντικείμενα διαφορετικών υφών

-Αντικείμενα καθημερινής χρήσης

2-3 ετών

Τον τρίτο χρόνο χαρακτηριστικό της δραστηριότητας του παιδιού είναι η «διπλή (συμβολική) σκέψη», η ταχύτατη ανάπτυξη της ομιλίας και η δημιουργία.Τώρα πια μιμείται τις δραστηριότητες των ενηλίκων και των άλλων παιδιών και κάνει παιχνίδια ρόλων με κούκλες, ζωάκια και ανθρώπους υποδυόμενο πραγματικές καταστάσεις που του είναι γνώριμες.Σύμφωνα με τονPiaget, έχει εισέλθει πια σε επόμενο στάδιο ανάπτυξης (το «αισθητικοκινητικό» ανήκει πια στο παρελθόν), το «προεννοιολογικό» (προ-λογική σκέψη και λύσεις προβλημάτων) που θα κρατήσει για τα επόμενα 5 έτη του.

Κατά Erickson, προχωράει το παιδί στην «αυτονομία» κύρια του ντυσίματος και της υγιεινής τους.Η αποτυχία να επιτευχθεί αυτή η ανεξαρτησία μπορεί να ωθήσει το παιδί να αμφιβάλλει για τις δυνατότητές του και να αισθανθεί ντροπή. Οι γονείς είναι οι κοινωνικοί παράγοντες κλειδί. Κατά το παιχνίδι, αρχίζει το παιχνίδι με συνομηλίκους με παράλληλη μίμηση και αναπτύσσεται μέσω συνεργατικών δράσεων.

Τα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα μπορούν να είναι δημιουργικά ή να μιμούνται τις δραστηριότητες των γονιών και των μεγαλύτερων παιδιών.Σχετίζονται και με την ανάπτυξη της γλώσσας. Μέσα από το παιχνίδι και τις διασκεδαστικές εμπειρίες το παιδί φορμάρει, αξιολογεί, κατηγοριοποιεί και ξεκαθαρίζει τις ιδέες, τα συναισθήματα και τις σύνθετες δράσεις. Το παιδί δίνει σημασία στα αντικείμενα, ανάλογα με την ικανότητα του να συμβολίζει, να ελέγχει, να αλλάζει και να επικυριαρχεί.

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Απλά παζλ με μεγάλα κομμάτια (3-4 κομματιών)

-Βιβλία με σύντομα παραμύθια και εικόνες δράσης

-Μαυροπίνακας και κιμωλία ή πίνακας λευκός με μαρκαδόρους

-Τουβλάκια, κυβάκια, μεγάλαLego, πρώτο οικοδομικό υλικό

-Ξύλινα παζλ ενσφηνωμάτων ανθρώπινης φιγούρας

-Ενσφηνώματα με σφυράκια

-Εκπαιδευτικά τραπεζάκια, που το παιδί μαθαίνει λέξεις, χρώματα, κ.ά.

-Καροτσάκια

-Κουκλόσπιτο, κούκλες-μαριονέτες

-Φάρμες με ζωάκια

-Λούτρινα κουκλάκια και ζωάκια

-Μουσικά όργανα με φωτάκια και ήχους

-Μπάλα για να κλωτσάει, πιάνει και πετάει αδρά

-Παιδικά κουζινικά σκεύη παιχνίδια

-Παιχνίδια εξωτερικού χώρου: κουτί με άμμο, σπιτάκι, κουβαδάκια και φτυάρια

-Παιχνίδια-μεταφορικά μέσα για να ανεβαίνει πάνω

-Πηλός, πλαστελίνη

-Μπογιές, μη τοξικές δαχτυλομπογιές

-Κασετόφωνο ή μαγνητόφωνο

-Ρούχα μεταμφίεσης

-Εξαρτήματα αδρής κίνησης (παιδική χαρά κλπ)

-Υλικά για φανταστικό και προβολικό παιχνίδι (play mobileκλπ)

 

3-5 ετών

Στην ηλικία από 3 έως 5 ετών το παιδί εντάσσεται στον Παιδικό Σταθμό και το Προνήπιο, αφού έχει αναπτύξει τον κινητικό του έλεγχο και ταυτόχρονα, με την ανάπτυξη της θεωρίας του νου σταδιακά (περίπου στην ηλικία των 4 ετών) και της κεντρικής συνοχής, προχωρά σε καλύτερη εκτελεστική λειτουργικότητα τόσο συνεργασίας με άλλα παιδιά, όσο και οργανωμένων παιχνιδιών και πρώτων αθλημάτων.

Σύμφωνα με τονPiaget, συνεχίζει να βρίσκεται στο «προεννοιολογικό στάδιο» (προ-λογική σκέψη και λύσεις προβλημάτων) που θα κρατήσει και για τα επόμενα 2 έτη του. Κατά Erickson, το παιδί προχωράει στην«πρωτοβουλία». Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία προσπαθούν να ενεργούν σαν μεγάλοι, δεχόμενοι ευθύνες που ξεπερνούν την ικανότητά τους να τις χειριστούν. Μερικές φορές υιοθετούν στόχους ή αναλαμβάνουν δραστηριότητες που συγκρούονται με αυτές των γονιών τους και των άλλων μελών της οικογενείας και αυτές οι συγκρούσεις μπορεί να τα κάνουν να αισθάνονται ένοχα. Η επιτυχής επίλυση αυτής της κρίσης απαιτεί μια ισορροπία: το παιδί πρέπει να διατηρήσει μια αίσθηση πρωτοβουλίας κι ωστόσο να μάθει να μην προσκρούει στα δικαιώματα, προνόμια ή τους στόχους των άλλων. Η οικογένεια είναι ο κοινωνικός παράγοντας κλειδί.

.Τώρα όμως το παιχνίδι ξεκινά να σχετίζεται με ομάδα συνομηλίκων σε αυξανόμενο περιβάλλον συναγωνισμού (σχολικό πλαίσιο, παιδική χαρά) -Απλά παζλ με 5-6 κομμάτια

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Βιβλία για αφήγηση ιστοριών(σύντομες ιστορίες ή ιστορίες δράσης)

-Μαυροπίνακας και κιμωλία ή πίνακας λευκός με μαρκαδόρους

-Τουβλάκια, κυβάκια, οικοδομικό υλικό

-Παιδικά εργαλεία (κατσαβιδάκια, λαβίδες, μαχαιράκια, σφυράκια κλπ)

-Εκπαιδευτικά τραπεζάκια, που το παιδί μαθαίνει λέξεις, χρώματα, σχήματα, μεγέθη κ.ά.

-Καροτσάκια

-Κουκλόσπιτο, κούκλες-μαριονέτες

-Μπάλα για να κλωτσάει, πιάνει και πετάει

-Παιχνίδι στόχου (bowling,dartsμεVelcroκλπ)

-Παιδικά κουζινικά σκεύη παιχνίδια

-Παιχνίδια εξωτερικού χώρου: κουτί με άμμο, σπιτάκι, κουβαδάκια και φτυάρια

-Παιχνίδια – μεταφορικά μέσα

-Πηλός, πλαστελίνη

-Μπογιές, μη τοξικές δαχτυλομπογιές

-Κασετόφωνο ή μαγνητόφωνο

-Ρούχα μεταμφίεσης

-Τρίτροχο ποδήλατο

-Τραμπολίνο

-Επιτραπέζια που δεν απαιτούν ανάγνωση

-Χειροτεχνίες (να κόβει και να κολλάει) και ζωγραφική (πινέλα, κιμωλία, ξυλομπογιές, μαρκαδόρους)

-Αντικείμενα εικαστικά (καβαλέτα, σετ ζωγραφικής κλπ)

-Βιβλία βαψίματος

-Παιχνίδια μνήμης

-Πολύπλοκα κατασκευαστικά παιχνίδια (Lego, τουβλάκια, σε πρότυπο κλπ)

-Υλικά δραματοποίησης

-Ψαρέματα

-Δραστηριότητες νοικοκυριού όπως μαγείρεμα, σιγύρισμα, κηπουρική, περιποίηση ζώου

-Εξαρτήματα αδρής κίνησης (παιδική χαρά κλπ)

-Υλικά πιο σύνθετα για φανταστικό και προβολικό παιχνίδι (play mobileμε σπιτάκια κλπ)

5-10 ετών

Ένα μεγάλο ηλικιακό ταξίδι είναι επίσης αυτό που θα γίνει από την ηλικία 5-10 ετών. Ένα ταξίδι που διαρκεί από το Νηπιαγωγείο μέχρι και την εδραίωση σύνθετων μαθησιακών απαιτήσεων Δ΄ Δημοτικού, Σε αυτές τις ηλικίες το παιδί αναπτύσσει σε μεγάλο βαθμό δεξιότητες, κλίσεις και ενδιαφέροντα, γι’ αυτό και οι γονείς καλό είναι να επιλέγουν τα παιχνίδια βάσει αυτών.Σύμφωνα με τονPiaget, ολοκληρώνεται το « προεννοιολογικό στάδιο» (προ-λογική σκέψη και λύσεις προβλημάτων) όπου ακόμα πιο σύνθετα προβλήματα λύνονται μέσω της αναπαράστασης και της γλώσσας η οποία εξακολουθεί μαζί με τη σκέψη είναι ακόμα εγωκεντρικές και το παιδί μεταβιβάζεται στο «στάδιο συγκεκριμένων λειτουργιών».. Δεν μπορεί όμως ακόμη το παιδί να λύνει πολύπλοκα λεκτικά και υποθετικά προβλήματα.

Κατά Erickson, το παιδί προχωράει στην«εργατικότητα». Κατά την περίοδο αυτή το παιδί συγκρίνει τον εαυτό του με τους ομοίους του. Τα παιδιά μαθαίνουν σημαντικές κοινωνικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες. Αν είναι εργατικά, αποκτούν κοινωνικές και ακαδημαϊκές ικανότητες και νιώθουν αυτό-επιβεβαίωση. Αποτυχία στην απόκτηση αυτών των σημαντικών ιδιοτήτων οδηγεί σε αισθήματα κατωτερότητας. Σημαντικοί κοινωνικοί παράγοντες είναι οι δάσκαλοι και οι όμοιοί τους.

 

Έτσι τώρα πια το παιχνίδι σχετίζεται με ομάδα συνομηλίκων σε αυξανόμενο περιβάλλον συναγωνισμού. Η επικύρωση από τους συνομηλίκους γίνεται μέσω του αποτελέσματος του παιχνιδιού.Οι γονείς βοηθούν και επικυρώνουν όταν λείπουν οι συνομήλικοι.

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Αθλητικός εξοπλισμός (μπάσκετ, τέρματα κλπ)

-Ψαλίδια με αμβλυμμένες άκρες, σετ ραπτικής

-Πατίνια με προστατευτικό εξοπλισμό

-Σχοινάκι

-Ποδήλατα

-Επιτραπέζια παιχνίδια

-Κουκλοθέατρο, μαριονέτες

-Βαλιτσάκια γιατρού και νοσοκόμας

-Αντικείμενα εικαστικά

-Υλικά δραματοποίησης

-Δραστηριότητες νοικοκυριού όπως μαγείρεμα, σιγύρισμα, κηπουρική, περιποίηση ζώου

-Ομαδικά παιχνίδια

-Παιχνίδια στον Η/Υ

-Μουσικά όργανα

-Μικρά εργαστήρια δραστηριοτήτων

-Παιχνίδια για την εκμάθηση αριθμών, γραμμάτων, γραφής

-Ακροστιχίδες

-Παιχνίδια σύνθετων κατασκευών

-Παιχνίδια διαφορών

-Παιχνίδια προβολής εικόνων (π.χ.view master,videoprojectorκλπ)

-Σετ χειροτεχνίας

-Σύνθετα παζλ

10-14 ετων

Η ηλικία της προεφηβείας και της εφηβείας. Η ηλικία δηλαδή που ολοκληρώνεται η Δημοτική εκπαίδευση και αρχίζει η Γυμνασιακή. Σύμφωνα με τονPiaget, η ολοκλήρωση του σταδίου των «συγκεκριμένων λειτουργιών» όπου η ανάπτυξη προχωρά από την προ-λογική σκέψη στην λογική λύση συγκεκριμένων προβλημάτων μέσω της αναστρεψιμότητας, υπάρχει η ανάγκη της επιθυμίας και η πλήρης αυτονομία και σκοπιμότητα στο «στάδιο των τυπικών λειτουργιών» όπου ο προέφηβος και ο έφηβος λύνει λογικά όλων των τύπων τα προβλήματα όπως και πολύπλοκα λεκτικά και υποθετικά προβλήματα, σκέφτεται επιστημονικά και ωριμάζουν οι γνωστικές δομές του. Η ανάπτυξη λοιπόν προχωρά από τη λογική λύση συγκεκριμένων προβλημάτων στη λογική λύση κάθε είδους προβλημάτων. Δραστηριοποιείται σταιδεαλιστικάσυναισθημάτακαι διαμορφώνεταιη προσωπικότητατου.Έτσι λοιπόν, σε αυτή την ηλικία αρχίζει η προσαρμογή στον κόσμο των ενηλίκων.ΚατάErickson, ο προέφηβος ολοκληρώνει το στάδιο της «εργατικότητας» (όπου συγκρίνει τον εαυτό του με τους ομοίους του, μαθαίνει σημαντικές κοινωνικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες, αν είναι εργατικός, αποκτά κοινωνικές και ακαδημαϊκές ικανότητες και νιώθει αυτό-επιβεβαίωση και η αποτυχία στην απόκτηση αυτών των σημαντικών ιδιοτήτων οδηγεί σε αισθήματα κατωτερότητας και σημαντικοί κοινωνικοί παράγοντες είναι οι δάσκαλοι και οι όμοιοί του) και οδηγείται στην εφηβεία, στο στάδιο δηλαδή της «ταυτότητας», όπου καταπιάνεται με το ερώτημα «ποιος είμαι» ; Η περίοδος αυτή είναι το σταυροδρόμι μεταξύ παιδικής ηλικίας και ωριμότητας.Ο έφηβος πρέπει να καθιερώσει βασικές κοινωνικές και επαγγελματικές ταυτότητες, ειδάλλως θα παραμείνει μπερδεμένος σχετικά με τους ρόλους που πρέπει να παίξει ως ενήλικας. Ο κοινωνικός παράγοντας κλειδί είναι η παρέα των ομοίων.

Σε αυτές τις ηλικίες, τα παιχνίδια και οι διασκεδαστικές εμπειρίες πρέπει να έχουν ξεκάθαρες δομές και κανόνες και περιλαμβάνουν ανάπτυξη δεξιοτήτων και κοινωνική διαντίδραση μέσα σε ατμόσφαιρα ανταγωνισμού. Οι δράσεις και τα αποτελέσματα, συγκρίνονται με τους συνομήλικους, μέσω των οποίων στο παιδί.Ιδανικά γι’ αυτές τις ηλικίες είναι τα διάφορα χόμπυ και οι επιστημονικές ενασχολήσεις.

Είδη παιχνιδιού γι’αυτή την ηλικία:

-Παιχνίδια στους υπολογιστές

-Ραπτική, πλέξιμο, κέντημα

-Συναρμολογήσεις

-Κατασκευές

-Μικροσκόπια / τηλεσκόπια

-Επιτραπέζια παιχνίδια

-Αθλητικός εξοπλισμός

-Συλλογές

-Σετ περιποίησης εαυτού