Ειδικής Αγωγής

Η δυσλεξία είναι μία μαθησιακή δυσλειτουργία που κατά βάση εκδηλώνεται με τη δυσκολία στην ανάγνωση και στην ορθογραφία. Αποτελεί μια εκ’γενετής κατάσταση της οποίας τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα. Είναι διαφορετική από δυσκολίες στο διάβασμα που οφείλονται σε άλλες αιτίες, όπως προβλήματα με την όραση ή την ακοή. Συνήθως αυτό που συνήθως παρατηρείται είναι πως προσθέτουν, παραλείπουν, αντικαθιστούν, αλλάζουν τη θέση ή επαναλαμβάνουν συλλαβές κατά την ανάγνωση ή γράμματα κατά το συλλαβισμό. Αυτά τα συμπτώματα υπάρχουν παρά την επαρκή διδασκαλία, το περιβάλλον του σπιτιού, την παρακίνηση που κάνουμε στο παιδί, την ευφυΐα του παιδιού και την ικανότητα αντίληψης που έχει (όραση, ακοή και αφή).

Η δυσλεξία προκειμένου να διαγνωστεί, χρειάζεται να δει το παιδί ένας εξειδικευμένος γιατρός ή ψυχολόγος. Στα σχολεία πολλές φορές αντί του όρου της δυσλεξίας χρησιμοποιούν τον όρο «Γενικευμένες Μαθησιακές Δυσκολίες». Όσον αφορά την ανάγνωση αυτός ο όρος είναι πολύ κοντά με τη Δυσλεξία, γενικότερα όμως περιλαμβάνει και άλλα συμπτώματα που ξεφεύγουν από αυτά της Δυσλεξίας. Έτσι αφού γίνει η διάγνωση το παιδί μπαίνει σε εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης. Έρευνες των τριών τελευταίων δεκαετιών έχουν αποδείξει πως η ικανότητά κάποιου να διαβάζει μπορεί να βελτιωθεί εντυπωσιακά μετά από σωστή καθοδήγηση στον τομέα αυτό.

Όχι, διότι η Δυσλεξία δεν είναι ασθένεια, και επίσης δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου ατυχήματος ή κάποιου ελαττώματος. Οι δυσλεκτικοί σκέπτονται κυρίως με εικόνες και όχι με λέξεις και έχουν δυσκολία να δουλέψουν με σύμβολα είτε αυτά είναι γράμματα, είτε αριθμοί.

Η βασική αιτία που προκαλεί τη Δυσλεξία, που είναι η φωνολογική ενημερώτητα ”δηλαδή στην ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τους στοιχειώδεις ήχους (φωνήματα) του λόγου και να τα ταυτοποιεί με τα αντίστοιχα σύμβολα του γραπτού λόγου (γραφήματα)”, μπορεί να βελτιωθεί κατά πολύ μεγάλο βαθμό, μέσα από συγκεκριμένο, συχνό και εντατικό (ίσως και περισσότερο από μία ώρα την ημέρα) πρόγραμμα αποκατάστασης.

Έρευνες δείχνουν πως παιδιά στην ηλικία των 4 ή και 5 ετών μπορούν να διαγνωστούν με αξιοπιστία ως παιδιά που έχουν υψηλές πιθανότητες να αναπτύξουν δυσλεξία. Το αισιόδοξο είναι πως μακρόχρονες έρευνες δείχνουν πως η πρώιμη παρέμβαση που ξεκινά από το νηπιαγωγείο μπορεί να μειώσει δραστικά τις δυσκολίες ανάγνωσης παιδιών που έχουν υψηλή πιθανότητα να εμφανίσουν δυσλεξία. Σε αντίθεση ένας σημαντικός αριθμός ερευνών καταδεικνύουν πως χαμηλό επίπεδο στην ανάγνωση μπορεί πολύ δύσκολα να βελτιωθεί λόγω της προχωρημένης ηλικίας.

Από την άλλη, γονείς στους οποίους έχει ειπωθεί «…να περιμένουμε και θα δούμε όταν το παιδί θα μεγαλώσει περισσότερο», σχετικά με την ικανότητά του να διαβάζει, ουσιαστικά καθοδηγούνται με λανθασμένο τρόπο. Όσο συντομότερα αρχίσει η σωστή παρέμβαση, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το κέρδος από το παιδί όσον αφορά την ικανότητά του στην ανάγνωση.

Όχι, υπάρχει μια ισχυρή προδιάθεση ώς προς το φύλλο σε βαθμό που υπολογίζεται ότι για κάθε τέσσερα αγόρια που εμφανίζει δυσλεξία αντιστοιχεί και ένα κορίτσι, άρα μιλάμε για μια αναλογία 4 προς 1. Άλλες έρευνες δείχνουν μια τάση μείωσης αυτού του ποσοστού σε 2 προς 1 αντίστοιχα.

Απο την άλλη υπάρχει και η υπόθεση ότι αυτή η διαφορά εν μέρει μπορεί να οφείλεται σε μία ελλιπής διάγνωση των κοριτσιών με δυσλεξία, διότι τα αγόρια έχουν την τάση να εκφράζουν με έντονο τρόπο τη δυσκολία τους μέσα στην τάξη κάθε φορά που αισθάνονται μπερδεμένα.

Οι γεννετιστές πιστεύουν πως υπάρχει γεννετική προδιάθεση για τη Δυσλεξία, απο την άλλη όμως δεν υπάρχει κάποιος τρόπος για να ελένξουμε άν το παιδί μας θα την εμφανίσει ή όχι.

• Δυσκολία αναγνώρισης ήχων σε λέξεις (ακολουθία φωνημάτων, ακολουθία των συλλαβών)
• Δυσκολία αποκωδικοποίησης λέξεων- αναγνώριση λέξεων
• Δυσκολία δημιουργίας λέξεων – συλλαβισμός.
• Προβλήματα στην κατανόηση κειμένου
• Δυσκολία έκφρασης σκέψεων σε γραπτό λόγο
• Καθυστέρηση της προφορικής ομιλίας
• Μη ακριβής ή ατελής μετάφραση αυτών που ακούει
• Δυσκολία έκφρασης σκέψεων προφορικά
• Σύγχυση των χωροχρονικών διευθύνσεων (δεξιά – αριστερά, πάνω και κάτω, νωρίς και αργά, χθές και αύριο, μήνες και μέρες)
• Σύγχυση του δεξιού και του αριστερού χεριού
• Δυσκολία στη γραφή
• Δυσκολία στα μαθηματικά – συχνά αυτό σχετίζεται με δυσκολία να ακολουθήσουν μια συγκεκριμένη πορεία σε μια άσκηση ή δυσκολία να κατανοήσουν τη γλώσσα των μαθηματικών.
• Παρόμοιες δυσκολίες σε συγγενικά πρόσωπα.

Όχι. Αυτό γίνεται λόγω της υψηλής προτεραιότητας που δίνουμε για την αποκατάστασή της ήδη από τη βασική εκπαίδευση, όπως και στη συνεχή και αυξανόμενη ευαισθητοποίηση που υπάρχει τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο πολλοί δυσλεκτικοί μπορούν να διαγνωστούν από ότι στο παρελθόν.

Κατ’αρχάς χρειάζεται εντατική ενασχόληση με τη γλώσσα, δίνοντας έμφαση στους ήχους μεμονωμένων γραμμάτων όπως και συνδυασμός τους. Η διδασκαλία της φωνολογικής ενημερότητας, δηλαδή της ικανότητας του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τους στοιχειώδεις ήχους (φωνήματα) του λόγου και να τα ταυτοποιεί με τα αντίστοιχα σύμβολα του γραπτού λόγου (γραφήματα), πρέπει να γίνει σταδιακά και περιλαμβάνει ένα μεγάλο πλήθος προφορικής διδασκαλίας, ανάγνωσης και γραφής, όπως και συνεχείς επαναλήψεις και εκπαίδευση. Χρησιμοποιώντας μία πολυαισθητηριακή μέθοδο, η διαδικασία είναι αργή, και χρειάζεται υπομονή τόσο από την πλευρά του μαθητή όσο και του καθηγητή. Όσο πιο μεγάλος στην ηλικία ξεκινήσει ο μαθητής, τόσο πιο πολύ διαρκεί η αποκατάσταση της μαθησιακής δυσκολίας.

Αυτό διαφοροποιείται από μαθητή σε μαθητή και εξαρτάται τόσο από το πρόγραμμα αποκατάστασης που ακολουθείται, την συχνότητα των μαθημάτων, αλλά και από το κίνητρο που έχει ο ίδιος ο μαθητής. Με τους περισσότερους μαθητές, σημαντική πρόοδος μπορεί να πραγματοποιηθέι μετά από 1 έως και 2 χρόνια. Με κάποιους άλλους μπορεί να χρειαστεί και μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ένα λαμπρό μέλλον. Με την πρώιμη κατάλληλη θεραπεία, οι πτυχιακές σπουδές μπορούν κάλλιστα να είναι μία πραγματικότητα. Άλλωστε πολλοί διαγνωσμένοι δυσλεκτικοί είχαν καταλυτική παρουσία στην παγκόσμια ιστορία.

Μερικοί από αυτούς είναι ο Στρατηγός Γεώργιος Πάττον, ο Θωμάς Έντισον, ο Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, o Άλμπερτ Αινσταίν, ο Νέλσον Ροκφέλλερ, ο ηθοποιός Τόμ Κρούζ, η τραγουδίστρια Σέρ και πολλοί άλλοι. Όλα αυτά είναι σημάδι πως η δυσλεξία αποτελεί μάλλον ένα κίνητρο και σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για την πορεία ενός ανθρώπου.