Τι είναι ο αυτισμός;
Ο Αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που μπορεί να διαγνωστεί περίπου στην ηλικία των 3 ετών ενός παιδιού και το συνοδεύει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Είναι γεγονός πως υπάρχει μεγάλη ποικιλία στο είδος, την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων που μπορεί να εμφανίσει ένα παιδί με αυτισμό. Ωστόσο, τα βασικά ελλείμματα ενός αυτιστικού παιδιού μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες διαστάσεις. Δυσκολίες στην επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και στερεοτυπίες στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.
Πώς παίζουν τα παιδιά με αυτισμό;
Λόγω των ελλειμμάτων που αναφέρθηκαν η ικανότητα για παιχνίδι παρεμποδίζεται. Έτσι, ένα παιδί που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού συνήθως παίζει με άκαμπτο και επαναλαμβανόμενο τρόπο. Παρά το γεγονός πως συνήθως τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολίες σε όλα τα είδη παιχνιδιού, φαίνεται πως λόγω της ακαμψίας στον τρόπο σκέψης τους, η δυσκολία είναι πιο έντονη στο συμβολικό παιχνίδι. Το παιχνίδι, δηλαδή, κατά το οποίο τα αντικείμενα γίνονται σύμβολα αναπαριστώντας εικόνες και γεγονότα της καθημερινότητας των παιδιών. Επιπλέον, όπως επισημάναμε υπάρχει μεγάλη ανομοιογένεια μεταξύ των παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Ως εκ τούτου, ο τρόπος με τον οποίο παίζει ένα παιδί εξαρτάται από το επίπεδο της γνωστικής του αντίληψης και τις γλωσσικές του δυνατότητες.
Το παιχνίδι!
Χωρίς αμφιβολία το παιχνίδι κατέχει σπουδαία θέση στη ζωή ενός παιδιού. Τα παιδιά μαθαίνουν για τον κόσμο μέσα από το παιχνίδι, καλλιεργούν τον τρόπο σκέψης τους και τη δημιουργικότητά τους, επικοινωνούν συμβολικά τη συναισθηματική τους διάθεση και αποκτούν δεξιότητες επικοινωνίας όταν παίζουν μαζί με κάποιον άλλο. Το παιχνίδι των παιδιών αντικατοπτρίζει και το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκονται, έτσι όσο μεγαλώνουν παίζουν και με διαφορετικό τρόπο. Συνεπώς μέσα από το παιχνίδι το όφελος για τα παιδιά είναι γνωστικό, συναισθηματικό και κοινωνικό.
Παιγνιοθεραπεία
Η παιγνιοθεραπεία είναι μια προσέγγιση που βασίζεται στη ζωτική ανάγκη των παιδιών για παιχνίδι. Μπορεί να είναι κατευθυντική με τον θεραπευτή να κατέχει ενεργό ρόλο στη διαδικασία αλλά και μη-κατευθυντική κατά την οποία το παιδί οδηγεί τη θεραπεία μέσα από τις επιλογές παιχνιδιού και τρόπου που θέλει να εκφραστεί. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει αρκετός χώρος για ελεύθερη έκφραση του παιδιού.
Βασικά συστατικά της παιγνιοθεραπείας αποτελούν:
- Το περιβάλλον. Το δωμάτιο της παιγνιοθεραπείας αποτελεί το ασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο το παιδί μπορεί να εκφραστεί με τον δικό του τρόπο.
- Η σχέση μεταξύ παιδιού και θεραπευτή αποτελεί παράγοντα «κλειδί» που στοχεύει να βελτιώσει τον τρόπο που αλληλεπιδρά το παιδί σε διάφορα περιβάλλοντα.
- Ο ρόλος του θεραπευτή. Ο θεραπευτής οφείλει να δημιουργήσει ευχάριστο κλίμα, να αποδεχτεί το παιδί και να προσαρμοστεί στον αναπτυξιακό του ρυθμό και να βρίσκεται πάντα σε θέση να καθρεφτίσει το συναίσθημα του παιδιού.
Σε τι θα ωφελήσει ένα παιδί με αυτισμό η Παιγνιοθεραπεία;
Παρόλο που οι συμπεριφοριστικές παρεμβάσεις τείνουν να είναι πιο αποτελεσματικές και αναγκαίες στις περισσότερες περιπτώσεις παιδιών που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα, γνωρίζοντας τα οφέλη, στην Ανάδραση συστήνουμε την ένταξη της παιγνιοθεραπείας στο ειδικό πρόγραμμα παρέμβασης ενός παιδιού με αυτισμό.
Μέσα από την παιγνιοθεραπεία το παιδί με αυτισμό
- απολαμβάνει την ελευθερία επιλογών και ενθαρρύνεται να λειτουργήσει αυθόρμητα
- έχει την ευκαιρία να οικοδομήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή που θα το βοηθήσει να αλληλεπιδρά θετικά με τους γύρω του
- ενισχύει την ικανότητα του να ανταποκρίνεταιι στα ερεθίσματα
- ενισχύει τις γλωσσικές και κοινωνικές του δεξιότητες
- αποκτά πρότυπες συμπεριφορές επικοινωνίας μέσα από παιχνίδια ρόλων με τον θεραπευτή
- βελτιώνει την ικανότητα του να αντιληφθεί τον εαυτό του ως διαφορετική προσωπικότητα από τους άλλους και ταυτόχρονα να αναγνωρίσει τους άλλους ως διαφορετικές οντότητες με τα δικά τους βιώματα, σκέψεις, αντιδράσεις κλπ.
- προάγεται ομαλά στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης, μεταβαίνοντας από το λειτουργικό στο συμβολικό παιχνίδι
- εκφράζει τα συναισθήματά του με τρόπο προβολικό και βοηθιέται να τα αναγνωρίσει και να τα διαχειριστεί
- συνειδητοποιεί την αξία του εαυτού του και ενισχύει την αυτοπεποίθησή του
Εφαρμόζοντας την παιγνιοθεραπεία στην Ανάδραση επιχειρούμε να βοηθήσουμε στην ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού με αυτισμό κι όχι απλώς στην εξομάλυνση συγκεκριμένων δυσλειτουργικών συμπεριφορών. Ακολουθώντας τις βασικές αρχές της προσέγγισης αυτής, το παιχνιδο-δωμάτιο είναι πλήρως εξοπλισμένο με όλα μέσα και τα παιχνίδια που μπορούν να κινητοποιήσουν ένα παιδί να εκφραστεί, οι θεραπευτές άρτια εκπαιδευμένοι και πλήρως καταρτισμένοι σε ότι αφορά τις αναπτυξιακές διαταραχές και την παιδοψυχολογία, ενώ δίνουμε ιδιαίτερη φροντίδα στη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ παιδιού και θεραπευτή, καθώς πιστεύουμε πως από την ποιότητά της εξαρτάται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Σχετικά με τη διεξαγωγή της θεραπείας, ακολουθούμε τη φιλοσοφία της παιγνιοθεραπείας με δέσμευση για έναν κύκλο 10 συνεδριών, επαναξιολόγηση και πιθανότητα ανανέωσης ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού. Απαραίτητη κρίνεται και η συμβουλευτική γονέων, έτσι ώστε να υπάρχει ανατροφοδότηση για τη συμπεριφορά του παιδιού στο σπίτι και την εφαρμογή κοινής γραμμής.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας.
Στην Ανάδραση γνωρίζουμε πως το παιχνίδι αποτελεί μια δεξιότητα που πρέπει να διδαχθεί σε ένα παιδί με αυτισμό κι όχι απλώς το μέσο για να καλλιεργηθούν άλλες δεξιότητες…
Συγγραφή και Επιμέλεια Κειμένου Κούρτη Ευαγγελία
Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός
