Δυσλεξία και η χρήση νέων τεχνολογιών

Η εκπαίδευση είναι ένα πεδίο όπου έχουν επέλθει πολλές αλλαγές λόγω της παρουσίας των νέων τεχνολογιών (ΝΤ) και ιδίως των τεχνολογιών της πληροφορικής και της επικοινωνίας (ΤΠΕ). Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η χρήση τους γίνεται σε πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους πεδία, όπως είναι για παράδειγμα στην δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές που μένουν σε μακρινές περιοχές, την δημιουργία εξειδικευμένου λογισμικού (για παράδειγμα για περιβαλλοντική εκπαίδευση) και τέλος στην ειδική αγωγή.

 

Σύμφωνα με τους Welsh etal. (2003) η μάθηση που έχει την υποστήριξη των νέων τεχνολογιών και μέσων επικοινωνίας όπως το ίντερνετ, μπορεί να δώσει μία νέα ώθηση στην εκπαίδευση. Η χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, στηρίζεται σε διάφορα εργαλεία μάθησης όπως οι ψηφιακές βιβλιοθήκες, οι ιστοσελίδες, τα ειδικά λογισμικά και τα φόρουμ συζήτησης. Όλα αυτά προάγουν τη μάθηση και προσφέρουν αφθονία πληροφοριών. Ταυτόχρονα βελτιώνουν σε μεγάλο βαθμό την κριτική ικανότητα των μαθητών, ενώ συνεισφέρουν στο να μάθουν να λειτουργούν ανεξάρτητα.

Όπως γίνεται αντιληπτό οι νέες τεχνολογίες έχουν ένα ιδιαίτερο ρόλο στην ειδική εκπαίδευση. Σε ό,τι αφορά στη δυσλεξία, τα λογισμικά για την διαχείριση της μαθησιακής διαδικασίας των παιδιών με δυσλεξία καθώς και η ενίσχυση- τροποποίησή τους έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Η έμφαση δίνεται κυρίως σε προγράμματα τύπου simulation, δηλαδή την προσομοίωση κάποιων ιδιαίτερων καταστάσεων, όπως είναι μια άσκηση ή ανάγνωση ενός κειμένου (Markussen, 2004).

Με την χρήση των ΤΠΕ, γενικότερα στην ειδική αγωγή και ειδικότερα στη δυσλεξία, υπάρχουν απτά αποτελέσματα που επιτρέπουν την εξέλιξη του μαθητή. Οι νέες τεχνολογίες, λοιπόν, μας δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας ενός ψηφιακού περιβάλλοντος που θα ενισχύει την χρήση των αισθήσεων από μεριάς του μαθητή, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο στην περίπτωση της συμβατικής εκπαίδευσης. . Η πολυαισθητηριακή προσέγγιση ενισχύεται με τη χρήση και ένταξη των ΝΤ στην εκπαιδευτική πράξη, γεγονός που διευκολύνει τη μάθηση και την οικειοποίηση των νέων γνώσεων για το μαθητή με διάγνωση δυσλεξίας. Ακόμα, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν εικονικά μέσα, όπως επεξεργαστές κειμένου, αυτόματοι ελεγκτές ορθογραφίας, κειμενογραφικά εργαλεία, εικονικοί συνθέτες φωνής, καθώς και λογισμικά για την εκμάθηση ανάγνωσης, ορθογραφημένης γραφής και μαθηματικών. Τέλος, συνιστάται η χρήση λογισμικών προώθησης της φωνολογικής ενημερότητας, που θα ανταποκρίνονται βέβαια στις ιδιαίτερες γλωσσικές ανάγκες του μαθητή και θα βελτιώνουν την αναγνωστική του συμπεριφορά.

Πέρα από αυτά, σημαντικό πλεονέκτημα είναι το ότι μπορεί ένα ειδικό λογισμικό να παραμετροποιηθεί με στόχο να παρέχει ένα περιβάλλον ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες του μαθητή. Η δυσλεξία με τον πολυπολικό της χαρακτήρα και την εγγενή ετερογένειά της, δεν επιτρέπει την γενικευμένη εφαρμογή των προγραμμάτων παρέμβασης, αλλά απαιτεί την προσαρμογή τους σε εξατομικευμένο επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη το κλινικό προφίλ και τη διάγνωση του εν λόγω παιδιού.

Βέβαια, οφείλουμε να επισημάνουμε πόσο σημαντικό είναι η χρήση του λογισμικού να μην είναι αποκομμένη από το διδακτικό έργο. Αντιθέτως, θα πρέπει το λογισμικό να μπορεί να λειτουργήσει σε συνδυασμό με το διδακτικό έργο και να θεωρείται μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στον διδάσκοντα, τους γονείς και τον μαθητή, αλλά και τον κατασκευαστή του λογισμικού, ώστε να μπορέσουν οι ΝΤ να προσφέρουν πραγματικό έργο και να ενισχύσουν ουσιαστικά το σχολικό πρόγραμμα.

Συνοψίζοντας, πρέπει να αναγνωριστεί το γεγονός ότι οι Νέες Τεχνολογίες συμβάλουν στην προσπάθεια των εκπαιδευτικών να βελτιώσουν το διδακτικό έργο τους, ειδικά όταν έχουν να κάνουν με μαθητές με δυσλεξία. Αναντίρρητα, αποτελούν έξυπνη στρατηγική και ελκυστικό μέσο διευκόλυνσης του εκπαιδευτικού στην προγραμματιζόμενη παρέμβασή του στη σχολική τάξη (Στασινός, 2013). Η χρήση τους αποβαίνει αποδοτική για το παιδί, όταν και εφόσον συνδυάζονται με τις εκπαιδευτικές πρακτικές και μεθόδους του εκπαιδευτικού και ενσωματώνονται στο σχολικό πρόγραμμα προς ενίσχυση αυτού.

Βιβλιογραφία

  • Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών ΗΠΑ (2012). Πώς μαθαίνει ο άνθρωπος, Κέδρος σ.270-283.
  • Στασινός, Δ. Π. (2009). Ψυχολογία του λόγου και της γλώσσας: Ανάπτυξη και παθολογία, δυσλεξία και λογοθεραπεία, Αθήνα: Gutenberg σ. 420-423.
  • Ainscow, M., & Cesar, M. (2006). Inclusive education ten years after Salamanca: Setting the agenda. European Journal of Psychology of Education, 21, 231–238.
  • Markussen, E. (2004). Special education: Does it help? A study of special education in Norwegian upper secondary schools, European Journal of Special Needs Education, 19, 33–48.
  • Welsh, Ε. Connie R. Wanberg, Kenneth G. Brown and Marcia J. Simmering, (2003) “E-learning: emerging uses, empirical results and future directions”, International Journal of Training and Development, Vol 7, no. 4

Επιμέλεια και συγγραφή άρθρου: Βάλια Τσιαφούλη