Τις περισσότερες φορές μάλιστα το άγχος αυτό επιτείνεται από τον τρόπο με τον οποίο «συμπαρίστανται» οι γονείς στα παιδιά τους. Υπάρχουν γονείς, που χωρίς να υπολογίζουν τις διανοητικές ικανότητες και την σωματική αντοχή των παιδιών τους, επιβάλλουν σ’ αυτά την εισαγωγή σε μια από τις λεγόμενες «καλές Σχολές», απλά και μόνον επειδή πιστεύουν ότι έτσι καταξιώνονται κοινωνικά οι ίδιοι και τα παιδιά τους. Έτσι όμως φορτώνουν τα παιδιά τους με ευθύνες που δεν ανήκουν σ’ αυτά και πληγώνουν βαθύτατα την προσωπικότητά τους. Παράλληλα ολοένα και περισσότεροι μαθητές διψούν για μάθηση και μόρφωση και πιστεύουν ότι θα μορφωθούν με την φοίτησή τους σε μία ανώτατη ή ανώτερη Σχολή, για να μπορέσουν να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά με περισσότερα εφόδια.

Το αποτέλεσμα της μαθητικής προσπάθειας κατά τις σχετικές εξετάσεις είναι συνάρτηση της διανοητικής ικανότητας, της σωματικής αντοχής, της υπομονής, της επιμονής, της επιμέλειας και οργάνωσης της μαθητικής δραστηριότητας.

Ας δούμε παρακάτω με ποιους τρόπους και με ποιες μορφές εμφανίζεται στους μαθητές το άγχος των εξετάσεων και ποιος είναι ο ρόλος των γονέων και η στάση που θα πρέπει να κρατήσουν.

1.ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΑΓΧΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

• Η έλλειψη καλής προετοιμασίας
• Η πεποίθηση ότι κάποια κομμάτια είναι πολύ σημαντικά -στα οποία ο μαθητής επενδύει κόπο και χρόνο-, εξαιρώντας κάποια άλλα, και ανατροπή της αρχικής θεώρησης
• Το υπερβολικό διάβασμα το βράδυ πριν τις εξετάσεις
• Ο κακός υπολογισμός του χρόνου διαβάσματος
• Οι λανθασμένες στρατηγικές μελέτης
• Ο φόβος ότι μια προηγούμενη αποτυχία θα επαναληφθεί
• Η σύγκριση με την απόδοση φίλων και συμμαθητών
• Οι αρνητικές επιπτώσεις της αποτυχίας

2. ΕΙΔΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Αρχικά έχουμε τα φυσικά συμπτώματα τα οποία περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στον ύπνο
• Υπερβολικά πολύ ή λίγο φαγητό
• Σπυράκια, ασθένειες του δέρματος
• Πόνοι στην κοιλιά, το στομάχι
• Πονοκέφαλος
• Γενική κακοδιαθεσία
• Ζαλάδες, τάση για εμετό

Διαταραχές στη σκέψη εμφανίζονται όταν:

• Οι εξετάσεις γίνονται έμμονη ιδέα
• Το παιδί σκέφτεται αρνητικά για τον εαυτό του
• Αυτοκατηγορία, χαμηλή αυτοπεποίθηση
• Σύγκριση του εαυτού με ‘καλούς’ και ‘πετυχημένους’ συμμαθητές
• Αίσθηση ότι όλη η ζωή εξαρτάται από τις εισαγωγικές εξετάσεις
• Αίσθηση ότι όλα θα πάνε άσχημα
• Αίσθηση ότι το μέλλον διαγράφεται σκοτεινό
• Δυσκολίες μνήμης
• Δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής

Επίσης στο παιδί δημιουργούνται οι παρακάτω εικόνες:

• Στο μυαλό του παιδιού έρχονται εικόνες ‘καταστροφής’
• Φαντάζεται τον εαυτό του να ιδρώνει στο θρανίο και να μη γράφει τίποτα
• Εφιάλτες
• Αναμνήσεις από προηγούμενες εμπειρίες έντονου άγχους

Όσον αφορά τις σχέσεις του μαθητή με τους άλλους εμφανίζονται τα παρακάτω:

• Απομόνωση του μαθητή
• Δυσκολία να κουβεντιάσει με άλλους ή να μιλήσει για το βαθμό άγχους του
• Φόβος ότι οι άλλοι θα τον/την κατακρίνουν
• Αίσθηση ότι γονείς και δάσκαλοι δεν προσφέρουν αρκετά λόγια καθησυχασμός

Και φυσικά τα βασικά συναισθηματικά χαρακτηριστικά είναι:

• Aάγχος, στρες, ‘σφίξιμο’
• Κατήφεια, ψυχολογικά πεσμένος
• Φόβος, τρόμος, πανικός

3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

Μια μεγάλη βοήθεια για κάθε μαθητή και μαθήτρια που περνάει από τη δοκιμασία των εξετάσεων είναι να αισθανθεί ότι οι γονείς του καταλαβαίνουν τις δυσκολίες του εγχειρήματος και τον υποκειμενικό φόβο και στρες απέναντί του.

Έτσι, οι μαθητές δε θέλουν ν’ ακούσουν κάτι στο στυλ ‘όλοι τα περάσαμε αυτά και τίποτα δεν είναι’, ‘δεν έχεις άγχος, ιδέα σου είναι’, ‘μη στεναχωριέσαι και μην αγχώνεσαι’, γιατί με αυτό τον τρόπο οι γονείς μειώνουν τη σημασία της υποκειμενικής εμπειρίας του παιδιού και είναι σαν να του δίνουν το μήνυμα ότι δεν το καταλαβαίνουν. Οι γονείς, με διάφορους τρόπους, μπορούν:

• Να βοηθήσουν το παιδί τους να θέσει ρεαλιστικούς στόχους: τόσο βραχυπρόθεσμους -σε σχέση με τις εξετάσεις- όσο και μακροπρόθεσμους, σε σχέση με την επαγγελματική του αποκατάσταση.
• Να βοηθήσουν το παιδί τους να κάνει καλή ‘συντήρηση’: να ξεκουράζεται, να τρώει καλά και να κοιμάται.
• Να βοηθήσουν το παιδί να διαχειριστεί το χρόνο του σωστά: ώστε να έχει επαρκή χρόνο μελέτης για όλα τα κεφάλαια.
• Να βοηθήσουν το παιδί στην κατανομή εργασίας: αυτά που το παιδί βλέπει ‘βουνό’, ο γονιός μπορεί να το βοηθήσει να τα ‘σπάσει’ σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία το παιδί μπορεί να χειριστεί.
• Να βοηθήσουν το παιδί τους να θέσει στόχους επιτυχίας: και να μην αναλωθούν στη συζήτηση καταστροφικών σεναρίων ή τι θα γίνει σε περίπτωση αποτυχίας.
• Να δώσουν στο παιδί τους κίνητρα: μια ανταμοιβή για τη λήξη των εξετάσεων (άσχετα με την απόδοση του παιδιού) είναι σημαντική για να κινήσει το ενδιαφέρον του παιδιού και να το βοηθήσει να δει ότι… υπάρχει ζωή και πέρα από τις εξετάσεις.

4. ΤΡΟΠΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

• Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους με το στρες στη διάρκεια των εξετάσεων με ποικίλους τρόπους. Κοινός παρονομαστής στις προσπάθειές τους είναι η θετική στάση απέναντι στο παιδί.
• Αν το παιδί δεν πήγε καλά σε ένα μάθημα, οι γονείς θα πρέπει να του δώσουν κουράγιο, να το βοηθήσουν να μην επανέρχεται σε αυτό το θέμα συζήτησης και να επικεντρωθεί στη μελέτη του επόμενου μαθήματοςrefresher_sub_pict
• Αν το παιδί ανησυχεί για το πως πήγε σε ένα μάθημα να το καθησυχάσουν, λέγοντας ότι την απάντηση θα τη δώσουν τελικά οι βαθμοί, όταν βγουν, και ότι οι περαιτέρω σκέψεις σχετικά με αυτό το θέμα δεν πρόκειται να δώσουν ικανοποιητική απάντηση
• Να το βοηθήσουν να δει τις εξετάσεις με προοπτική, όχι στο στυλ ‘δεν πήγα καλά σε ένα μάθημα, άρα όλα χάθηκαν’
• Να επιμείνουν να φάει και να κοιμηθεί το παιδί καλά πριν τις εξετάσεις
• Να του υπενθυμίσουν ότι επανάληψη σημαίνει ανασκόπηση των βασικών σημείων του μαθήματος και όχι σε βάθος ανάγνωση της κάθε λεπτομέρειας.

5. Oι χρυσοί κανόνες του ….. ”ΠΟΤΕ!”

• Ποτέ μην συγκρίνετε το παιδί σας με αδέρφια ή φίλους που τα πήγαν καλά
• Ποτέ μην πείτε στο παιδί σας ότι σας απογοήτευσε λόγω των επιδόσεων του
• Ποτέ μη χάσετε την υπομονή σας όταν το παιδί κάνει επαναλήψεις
• Ποτέ μην υπερηφανεύεστε στο παιδί σας ‘εγώ στην ηλικία σου ήμουν πρώτος μαθητής’
• Ποτέ μην μειώνετε το παιδί σας με το ‘εμένα όταν ήμουν μικρός δεν μου έδιναν τίποτα οι γονείς μου, όχι σαν εσένα…’
• Ποτέ μην υποχρεώνετε το παιδί σας να διαβάσει όταν είναι κουρασμένο
• Ποτέ μην εγκαταλείπετε το παιδί σας για να διασκεδάσετε όταν αυτό χρειάζεται την παρουσία σας ή την ηθική σας συμπαράσταση τις μέρες των εξετάσεων.